Nereye ne zaman gideceğimize biz karar veririz

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis'in açıklamalarına ilişkin, "Biz, o sözlere cevap vermeye bile gerek duymuyoruz. Nereye ne zaman gideceğimize biz karar veririz" dedi.
Bakan Çavuşoğlu, diplomasi muhabirleriyle Dışişleri Bakanlığında bir araya geldi. İsrail’e büyükelçi atanmasında son duruma ilişkin soru üzerine Çavuşoğlu, “Yeni büyükelçiler kararname taslağı hazır. Sayın Cumhurbaşkanımıza arz edeceğiz. Kapsamlı bir kararname olacak" ifadelerini kullandı.

Ukrayna’da Türk şirketlerine yönelik internette yayınlanan yaptırım çağrısına ilişkin konuşan Bakan Çavuşoğlu, “Ukrayna tarafından başlatılan bu kampanyanın sadece Türk firmalarına yönelik olduğuna ilişkin bir algı oluşturuldu. Sadece Türk firmalarına yönelik değil. ABD ve AB ülkeleri gibi Rusya ile bağlantılı ve iş yapan pek çok ülkenin şirketlerini de buna eklemişler. Bu listede 18 binden fazla kişi ve şirket yer alıyor. Bizi ilgilendiren kendi firmalarımız. Hem Kiev hem de Ankara’da girişimlerde bulunduk. İzahat istedik. Üzerinde çalışıyoruz” dedi.

“Yunanistan’ın esas rahatsızlığı Türkiye’nin son zamanlarda çok önemli bir aktör olması”
Bakan Çavuşoğlu, Yunanistan’ın son günlerdeki tavrıyla ilgili gelen soruya ilişkin şunları söyledi:
“Yunanistan’ın esas rahatsızlığı Türkiye’nin son zamanlarda çok önemli bir aktör olması. Önce Libya ile Deniz Yetki Alanları Anlaşmamızı imzaladık. Arkasından kıta sahanlığımızın batı sınırlarını belirledik. Buraya bir buçuk yıldır hiçbir gemiyi sokmadık. Bunlara Yunanistan’ın, Rum kesiminin, üçüncü ülkelerin gemileri de dahil. 9 defa bunu delme girişiminde bulundular. Bu girişimlerin hepsini diplomatik çaba ve sahadaki tedbirlerle engelledik.

Diğer taraftan Türkiye özellikle Ukrayna ve Kafkasya konularında, Balkanlar'da her yerde attığı adımlarla çok gözde bir ülke oldu. Herkesin yüzünü döndüğü bir ülke oldu. Gıda güvenliği, enerji güvenliği konusunda da yine önemli bir ülke haline geldi. Bu Covid'le başladı aslında. Güvenli bir tedarik merkezi oldu. Sonuç olarak Türkiye’nin uluslararası arenadaki görünürlüğü ve başarıları Yunanistan’ı çıldırtıyor.

Ayrıca Yunanistan bu nedenle Türkiye’yi kışkırtmak da istiyor. İşte tacizler, kilit atmalar bunun örneği. Bir de Yunanistan, Türkiye’nin yaptırımlara katılmamasını ve dolayısıyla turistlerin Türkiye’ye gelmesi gibi konuları da sürekli gündeme getiriyor. Belli ki bundan da çok rahatsız olmuşlar. Buna benzer ucuz hesaplar yapıyorlar. Yunanistan’ın attığı adımları buna bağlıyoruz.”

“Nereye ne zaman gideceğimize biz karar veririz”
Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Ansızın gelebiliriz’ açıklamalarına cevaben ‘Gün ışığında’ bekliyoruz ifadesini değerlendiren Çavuşoğlu, “Biz, o sözlere cevap vermeye bile gerek duymuyoruz. Nereye ne zaman gideceğimize biz karar veririz” dedi.

“Yasa değişikliği ise, yasa değişikliği yapacaklar”
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği sürecini değerlendiren Çavuşoğlu, henüz bir somut adım atılmadığının altını çizdi. Gelecek dönemde adım atacaklarını taahhüt ettiklerini vurgulayan Çavuşoğlu, “Kendileri de aslında henüz bir adım atılmadığını kabul ediyorlar. Aynı zamanda mutabakat zaptına bağlı kaldıklarını ve kalacaklarını söylüyorlar. Ama söylemeleri önemli değil, uygulama önemli. Şimdi İsveç’te seçim oldu. Seçim öncesi bir adım atmalarını beklemiyorduk zaten. Seçimden sonra kurulacak hükümet gerekli adımları atmalıdır. Atmadıkları sürece bu anlaşmanın Meclis tarafından onaylanmayacağını biliyorlar” diye konuştu.

“NATO üyelikleri konusunda bizim üzerimizde herhangi bir zaman baskısı olmadığını vurgulamalıyım” diyen Çavuşoğlu, “Bir mutabakat zaptı var. Net yükümlülükleri var. Bunların yerine getirilmesi lazım. Yasa değişikliği ise, yasa değişikliği yapacaklar. Mevcut yasalarımız buna elvermiyor denmesin. Bunu da zaten anlaşmanın içinde koyduk. Kendileri teklif ettiler yasa değişikliğini. Henüz daha adım atmadılar. Hükümet kurulduktan sonra hangi adımları atacaklar. Bunu yakından takip edeceğiz” ifadelerine yer verdi.

Kraliçe 2. Elizabeth’in cenazesine Türkiye’yi temsilen kendisinin katılacağını bildiren Çavuşoğlu, “Ardından BM Genel Kurulu için New York’a geçeceğim. Daha sonra da 27 Eylül’de Japonya’da eski Başbakan Abe için düzenlenecek resmi cenaze törenine katılacağım” diye konuştu.

“Yunanistan bir taraftan böyle konuşuyor, bir taraftan yaptırımların bypass edilmesine aracı oluyor”
Rusya petrolünün Yunanistan üzerinden Avrupa Birliği’ne gönderildiğine ilişkin haberler hakkında konuşan Çavuşoğlu, “Tipik Yunanistan ikiyüzlülüğü, bir taraftan yaptırımlara katılmıyor diye her toplantıda Türkiye’yi şikayet ediyor, diğer taraftan da bu yaptırımların bypass edilmesine aracı oluyor.

Zaten biz de bunu ifşa ettik. Her platformda da dile getiriyoruz. Biz açık konuşuyoruz, biz yaptırımlara katılmayacağız diyoruz ama üzerimizden yaptırımların bypass edilmesine de izin vermeyeceğiz diyoruz, nitekim vermiyoruz. Montrö’yü uyguluyoruz. Suriye’ye gidecek askeri uçaklara hava sahamızı kapattık.

Net bir şekilde Ukrayna’nın tahılının Rusya tarafından bize satılmasına izin vermeyeceğimizi söylüyoruz. Hatta takip sistemini teknik bir arıza dışında kapatan gemilerin bile Türk limanlarına yanaşmasına izin vermeyeceğiz diyoruz. Ama Yunanistan bir taraftan böyle konuşuyor, bir taraftan yaptırımların bypass edilmesine aracı oluyor” dedi.

“İçinde bulundukları ortam nedeniyle Türkiye’yi eleştirmeyi tercih ettiler”
Irak’ta sivillere yönelik gerçekleştirilen saldırılarda Türkiye’nin suçlanmasına ilişkin soru üzerine Çavuşoğlu, “O süreçle ilgili bizim teklifimiz ortada. Herhangi bir cevap gelmedi, bir gelişme de olmadı. Irak şu anda daha çok kendi iç karışıklığına odaklanmış durumda.

Biz, her zaman bu konularda şeffaf bir ülkeyiz. Keşke, bizimle en baştan istişarede bulunsalardı. İçinde bulundukları ortam nedeniyle Türkiye’yi eleştirmeyi tercih ettiler. Gerek IKBY gerekse Bağdat, diğer bazı siyasi partiler de buna katıldılar. Şu anda herhangi bir gelişme olmadı. Belki önümüzdeki süreçte bazı görüşmeler olabilir” dedi.

“F-16’larla ilgili siyasi düzeyde ve teknik düzeyde herhangi bir sorun yok”
Bakan Çavuşoğlu, ABD ile gerçekleşen F-16 görüşmelerine ilişkin ise, “F-16’larla ilgili siyasi düzeyde ve teknik düzeyde herhangi bir sorun yok. Yani askerlerimiz arasında yapılan görüşmelerde herhangi bir problem yok. Türkiye’ye verilecek F-16’ların, ABD ve NATO için de önemli olduğu vurgulanıyor, altı çiziliyor.

Keza, siyasi taraftan da, Amerika yönetimi de aynı şeyi söylüyor. Kongreye bir soruya cevap olarak yazdığı mektupta da Dışişleri Bakanlığı bunu vurguladı. Ama bazı kongre üyelerinden çatlak sesler çıkıyor. Önemli siyasi liderlerden de yönetimin ve askeri kanadın görüşüne yakın demeçler duyuyoruz” açıklamasında bulundu.

“Tahılın nerelere gittiğini gözden geçirdik”
Tahıl anlaşmasının 4 aylık bir anlaşma olduğunu ve 19 Kasım’da bittiğini hatırlatan Çavuşoğlu, “Savaşan iki tarafın, insani konu olsa bile her gün her saat anlaşması da mümkün değil ama şu ana kadar Türkiye ve BM bu süreci iyi yönetiyor, onu söylemek isterim. Tabii kendilerini de (Birleşmiş Milletler Karadeniz Tahıl Girişimi Koordinatörü Amir Mahmoud Abdulla) tebrik ettik, çabalarından dolayı teşekkür ettik.

Bu ülkeden ayrılan gemilerin ürünleri nereye taşıdıkları, nerelere gittikleri konularında Rusya’nın da bazı serzenişleri oldu. 'Tahıl ihtiyaç sahibi fakir ülkelere değil de zengin ülkelere gidiyor’ diye. Bunu biz gözden geçirdik, ne kadar ve nereye gidiyor diye, hangi ülkelere yüzde kaçı gidiyor, Afrika’ya ne kadar gidiyor, bunların hepsini hep gözden geçirdik. Tabii gübre ihracatı da önemli.

Tarım ülkelerinin ciddi bir gübre ihtiyacı var, Türkiye’nin de ihtiyacı var ve gübre fiyatları çok yükseldi. Bu anlaşmanın uygulamaya girmesinin ardından, tahıl ürünleri fiyatları 2008’den bu yana en büyük düşüşü yaşadı. BM Gıda ve Tarım Teşkilatı'na (FAO) göre, tahıl fiyatlarında temmuz ayında yüzde 11 düşüş oldu. Bu ciddi bir düşüş” şeklinde konuştu.

“Rus tahılını taşımakta tereddüt eden gemi ve taşımacılık şirketleri var”
Bakan Çavuşoğlu, Rusya’nın ihraç ettiği ürünlerin yaptırıma dahil olmadığını anımsatarak, “Gemilerin limanlardan servis alması ya da yanaşabilmesi, sigorta ve bankacılık gibi kısıtlamalar, ambargolar var. Her ne kadar açıklamalar yapılsa da özellikle Rusya bu konuda şikayette bulununca, Blinken ve BMGS Guterres’le telefonla temas ettim.

Daha sonra Blinken’in de Amerikan yönetiminin de açıklaması oldu, Genel Sekreterin de. Fakat bu açıklamalara rağmen Rus tahılını taşımakta tereddüt eden gemi ve taşımacılık şirketleri var, ama herhangi bir engel yok. Yani şu anda Rusya da ürünlerini ihraç edebilir” diye konuştu.

"İkili düzeyde herhangi bir siyasi görüşme yok"
Türkiye ile Suriye arasında diplomasi görüşmelerinin olup olmayacağı yönünde gelen soruya ise Çavuşoğlu, “Bizim Astana Formatı, Anayasa Komitesi ve diğer konularda zaten masa etrafında görüşmelerimiz devam ediyor. Rejimle muhalifler arasında güven artırıcı adımlar, yani esir takası, rehine takası gibi konularda da Astana Formatı çerçevesinde arabuluculuk yapıyoruz. Onun dışında ikili düzeyde herhangi bir siyasi görüşme yok. Biraz önce de söylediğim gibi istihbarat düzeyinde görüşmeler devam ediyor” yanıtını verdi.

Türkiye’nin Suriye topraklarından çekildiği takdirde o bölgelere rejimin hakim olamayacağını vurgulayan Çavuşoğlu, “Terör örgütleri hakim olur. Bu bizim için de risk, rejim için de risk. Yani Suriye için risk aslında. Ayrıca ciddi bir göç baskısıyla karşı karşıya kalırız. Şimdi bu konuyu sürekli gündeme getiriyorlar. Belgrad’da ayaküstü yemek öncesi diğer bakanlarla beraber yaptığımız kısa görüşmede de rejimin Dışişleri Bakanı bu konuyu gündeme getirdi.

Ben de kendisine ‘Sizin Suriye’de istikrarı sağlayabilmeniz için önce iç uzlaşının olması gerekiyor. Teröristleri bir kenara bırakın. Anayasa konusunda muhaliflerle uzlaşarak adım atın, ülkeyi seçime götürün’. Biz her zaman söylüyoruz, Suriye’nin topraklarında gözümüz yok. Ama şu anda biz olmadığımız zaman bize yönelik çok ciddi tehdit oluşacak ortamlar hayat bulur” dedi.

“ABD yine hızlandırdı son zamanlarda gelen bilgilere göre, ama halen yetersiz ve bunun artık çözülmesi gerekiyor”
Bakan Çavuşoğlu, Türk vatandaşlarının yaşadığı vize sorunlarına ilişkin büyükelçilerle bir toplantı yapılacağını belirterek, “Tatilde olan büyükelçiler vardı, onların dönmesini bekliyoruz. Bu ay içinde New York BM Genel Kurulu sonrasında olur. Arkadaşlar burada, Batı ülkelerinin, sadece AB değil, büyükelçilerini bir araya getirecekler, gerekli uyarılarımızı yapacağız.

Bazı ülkeler vize sürecini hızlandırmaya başladılar. Bazı ülkelerde sorunlar devam ediyor” dedi.
Uygulamaların bir düzene sokulması gerektiğinin altını çizen Çavuşoğlu, “Bu böyle gitmez. Daha önceki görüşmelerimizde Alman Dışişleri Bakanının yanında büyükelçisi de vardı, söyledim, yine AB temsilcisine de söyledik Ankara’da. Yine Blinken’e de söylediğimizde yanında Büyükelçi Flake de vardı. ABD yine hızlandırdı son zamanlarda gelen bilgilere göre, ama halen yetersiz ve bunun artık çözülmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.

“Ermenistan’ın bu provokasyonları sonlandırması gerekiyor”
Ermenistan’la normalleşme sürecindeki son duruma ilişkin gelen soruyu yanıtlayan Çavuşoğlu, “Son Azerbaycan ile gelişmeler bizim canımızı tabiatıyla sıktı. Ermenistan’ın bu provokasyonları sonlandırması gerekiyor. Bizim Ermenistan’la görüşmelerimiz ikili düzeyde devam ediyor ancak kendilerine bunun, Azerbaycan’dan bağımsız bir şekilde devam etmeyeceğini söylüyoruz.

Biz böyle söylediğimiz zaman da rahatsız olduklarını belirtiyorlarmış ama bu gerçek. Bizim Azerbaycan’dan bağımsız şekilde adım atmamız mümkün değil, gerçekçi de değil. Azerbaycan ile bizim aramızdaki ilişkiler bir yana, Azerbaycan ile Ermenistan arasında bu gerilimler devam ederken Güney Kafkasya’da istikrardan nasıl söz edilebilir.

Şimdi anlaşmalar imzalandı, işte Zengezur vs. diğer projeler, Ermenistan’ın da çok yararına olacak projeler, buna bile 'koridor' demeyin gibi bir sürü bahaneler buluyorlar. Brüksel’de tekrar bu konuları hayata geçireceklerini teyit ettiler, Aliyev ile Paşinyan’ın görüşmeleri oldu. Sonuçta biz Güney Kafkasya’nın istikrarı için samimiyiz. Ermenistan daha samimi olursa gelişmeler olabilir” dedi.

“Sakarya Muharebesi’nin nerede olduğunu bilmeyenlerin sorularına cevap vermeyi doğru bulmuyorum”
Cumhuriyet Halk Partisi Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun 'Davetiye mi göndersinler buyur gel diye, yüreğin yetiyorsa gidersin' açıklamalarını değerlendiren Çavuşoğlu, “Sakarya Muharebesi’nin nerede olduğunu bilmeyenlerin sorularına cevap vermeyi doğru bulmuyorum. Bizde öyle bir muhalefet var ki haklı olduğumuz durumda bile, başta Ukrayna savaşı dahil olmak üzere, her konuda ülkeyi, Türkiye’yi suçlayıcı şeyler söyleyebiliyor” diye konuştu.