Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 2023 yılı bütçesi Plan ve Bütçe Komisyonunda

Dönmez, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda bakanlığının 2023 yılı bütçesinin sunumunda, nükleer enerji alanındaki gelişmelere değinerek, sıfır emisyonlu nükleer güç santrallerinin, iklim değişikliğiyle mücadelede önemli yer tutacağını söyledi.

Akkuyu projesinin tam kapasiteyle çalışırken yıllık 35 milyon tonluk karbon salımını engelleyeceğini belirten Dönmez, nükleer güç santrallerinin mevsim ve iklim koşullarından bağımsız olarak 7/24 elektrik üreterek Türkiye'nin enerji arz güvenliğini güçlendireceğini bildirdi.

Dönmez, "Akkuyu NGS'de dört reaktörün de inşaatı aynı anda devam etmektedir. Bu haliyle Akkuyu NGS, dünyanın en büyük NGS şantiyesidir. Akkuyu NGS'de şu anda 20 binin üzerinde beyaz ve mavi yakalı personel çalışmaktadır.

Bu çalışanların yaklaşık yüzde 80'i Türk vatandaşıdır. İnşallah 2023 yılı için nükleer yakıtın getirilmesi ve birinci ünitenin elektrik üretimine başlaması hedeflenmektedir." diye konuştu.

Bakan Dönmez, geçen aylarda Akkuyu NGS projesinde, proje şirketi ve ana yüklenici arasında yaşanan sürece yönelik olarak, ihtilafın aşılması için yoğun çaba gösterildiğini, taraflar arasında mutabakat sağlandığını anlatarak, şöyle devam etti:

"Bakanlığımız açısından proje takviminde gecikme olmaması, yerlileştirme oranının düşmemesi, nükleer güvenlikten taviz verilmemesi ve Türk şirketlerinin mağdur edilmemesi en temel prensibimizdir.

Projenin bu kapsamda 2023 hedefine yetiştirilmesi için Bakanlığımız üzerine düşen görevleri yerine getirmektedir. Ayrıca Akkuyu NGS projesi dışında iki adet daha NGS'nin kurulmasına yönelik çalışmalarımız da devam etmektedir."

-"Doğal gazın yüzde 99'u, petrolün yüzde 92'si ithal ediliyor"

Bakan Dönmez, Kovid-19 sonrası dönemde enerji fiyatlarının hızla yükseldiğini, dünyada doğal gazdan kömür ve petrole kadar enerji kaynaklarında gerçekleşen hızlı fiyat artışlarının, günlük hayattan sanayi üretimine kadar birçok alanda dengeleri alt üst ettiğini vurguladı.

Dünya genelinde yüksek doğal gaz ve kömür fiyatlarının, elektrik maliyetleri üzerindeki yukarı yönlü baskının yüzde 90'ını oluşturduğuna dikkati çeken Dönmez, "Kullandığımız doğal gazın yüzde 99'u, petrolün ise yüzde 92'si ithal edilmektedir. Bu nedenle dünyada gerçekleşen ve makul gerekçeler ile açıklanamayan yüksek enerji fiyatları ister istemez ülkemizi de etkilemektedir.

Vatandaşlarımızın söz konusu yüksek fiyatlardan asgari seviyede etkilenmesi için geçen yıl elektrik ve doğal gazda 100 milyar lira sübvansiyon yaptık." ifadesini kullandı.

Dönmez, desteğin bu yıl da artarak devam ettiğine işaret ederek, "Mesken aboneleri için elektrikte düşük kademede yaklaşık yüzde 50, doğal gazda ise yüzde 75 devlet desteği ile vatandaşımız dünya enerji piyasalarında yaşanan yükselişlere karşı önemli ölçüde korunmaktadır.

Ayrıca meskenlerde ekim ayı itibarıyla birim enerji başına Avrupa ülkeleri arasında vatandaşlarına en ucuz doğal gaz sağlayan üçüncü ülkeyken, elektrikte ise dördüncü ülke konumundayız." diye konuştu.

Hane halkı, ibadethaneler, sivil toplum kuruluşları, muhtarlık, hizmet binaları, vakıflar, dernek ve cemevlerinin yer aldığı mesken abone grubunda yer alan tüketiciler için KDV'nin yüzde 18'den yüzde 8'e düşürüldüğünü anımsatan Dönmez, şunları kaydetti:

"Elektrikte kademeli tarifeye geçilerek dar ve orta gelirli vatandaşlarımızın daha uygun fiyattan elektrik kullanması amacıyla düşük tarife limiti günlük ortalama 5 kilovatsaatten 8 kilovatsaate çıkarılmıştır. Mesken abone grubu için yaptığımız vergi indiriminin aynısı tarımsal faaliyetler abonelerimiz için de hayata geçirilmiş olup KDV yüzde 8'e indirilmiştir. Ayrıca elektrik faturalarında yer alan enerji fonu ve TRT payı da kaldırılmıştır."

-"2,4 milyon haneye 2,9 milyar lira destek sağlandı"

Dönmez, ihtiyaç sahibi hanelere elektrik tüketim desteği konusunda kişi sayısı dikkate alınarak aylık 150 kilovatsaat karşılığı tutara kadar destekleme yapıldığını bildirdi.

Dönmez, eylül 2019-2022 döneminde 9,1 milyar lira tutarında elektrik tüketim desteği verildiğini, ocak-eylül 2022 döneminde ise 2,4 milyon hanenin 2,9 milyar lira destekten faydalandığını kaydetti.

İhtiyaç sahibi ailelere ısınma amaçlı kömür yardımının yapıldığını da anımsatan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez, sözlerini şöyle sürdürdü:

"2021 yılında ülke genelinde 2 milyon aileye 1,8 milyon ton kömür teslim edilmiş olup 2022 yılında da kömür yardımı devam etmektedir. Bunların yanı sıra ısınma yardımı alan hanelere verilen desteklere doğal gaz desteği de dahil edilmiştir. Kömür yardımı alan hanelerden isteyenlerin bunu doğal gaz olarak da kullanabilmelerini sağlayacak düzenleme bu sene tamamlanmış olup yaklaşık 4 milyon haneye senelik 3 milyar lira yardım yapılacaktır.

Bu kapsamda ocak-eylül 2022 döneminde 331 bin haneye 114 milyon lira doğal gaz tüketim desteği sağlanmıştır."

-"2021 en yüksek yatırım ve tasarrufun yılı oldu"

Enerji verimliliğinde enerji sektörünün karbon ayak izinin düşürülmesi noktasında çalışmaların sürdürüldüğünü kaydeden Dönmez, son 20 yılda Türkiye'de enerji yoğunluğunun yüzde 25 azaldığını, bir birim katma değer üretmek için artık yüzde 25 daha az enerji harcayan bir konumuna gelindiğini dile getirdi.

Dönmez, yapılan çalışmalarla 2021'in enerji verimliliği konusunda en yüksek yatırım ve tasarrufun sağlandığı yıl olduğuna işaret ederek, "Ayrıca enerji tasarrufunda ilk defa 1 milyon ton eşdeğer petrol sınırını aştık. Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (2017-2023) ile 2017-2021 yılları arasında 6,5 milyar dolar enerji verimliliği yatırımları gerçekleşmiş ve 4,5 milyon ton eşdeğer petrol enerji tasarrufu sağlanmıştır.

Böylelikle 43 milyon ton eşdeğeri sera gazı azaltımı sağlanmış ve 12 bin yeni istihdam oluşturulmuştur. Sağlanan tasarruflar sayesinde 850 bin ton eşdeğer petrol ve 5,4 milyar metreküp gaz ithalatının önüne geçilmiştir." dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, ayrıca ülke genelinde 2024 sonuna kadar en az 1 milyar metreküp doğal gaz tasarrufunun yapılmasının hedeflendiğini belirterek, "2023 yılında, Türkiye Enerji Verimliliği 2030 Stratejisi ve Vizyonu Politika Belgesi ile 2024-2030 dönemini kapsayacak İkinci Enerji Verimliliği Eylem Planı'nı açıklamayı planlıyoruz." ifadesini kullandı.