2024 bütçe görüşmeleri

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, “2028 yılına kadar demiryolu hat uzunluğunu 17 bin 11 kilometreye çıkartmayı hedefliyoruz. 2053 yılına kadar da demiryolu hat uzunluğunu 28 bin 600 kilometreye yükseltmeyi planlıyoruz” dedi.

TBMM Genel Kurulu’nda 2024 yıl Merkezi Yönetim Bütçe ve 2022 Kesin Hesap Kanun Teklifi görüşmeleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı ile devam etti.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, son 21 yılda 198 milyar dolar yatırımı hayata geçirdiklerini belirterek, “Uluslararası döviz emtia fiyatlarını dikkate aldığımızda, Bakanlık yatırımlarımızın bugünkü varlık değeri toplam 250 milyar dolardır. Bu durum, doğru zamanda doğru finansman yöntemleriyle verdiğimiz yatırım kararlarının ülkemize ne derece katkı sağladığının bir örneğidir. Bu yatırımlarımızın, 42 milyar dolarlık bölümü Kamu Özel İşbirliği projeleri kapsamında yapılmıştır. Türkiye Yüzyılı’nda Bakanlığımızın çalışmalarını ’İnsan ve çevre odaklı, akıllı ve güvenli entegre ulaştırma sistemleri ve hızlı iletişim ağlarıyla, dünyada öncü olmak’ vizyonuyla sürdüreceğiz. Küresel eğilimleri dikkate alarak planladığımız ulaştırma politikalarımızı yatırımlara dönüştürüyor, yatırımlarımızı, insanımızın yaşam kalitesini yükseltmek ve ülkemizin kalkınmasına destek olmak için gerçekleştiriyoruz. Büyük bir aile olarak bugün itibarıyla; ülke sathında 2 bin 751 projede görev alan arkadaşlarımız ile birlikte, toplam 223 bin kişiyle, çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Uraloğlu, şöyle konuştu:

“Çevreyollarında yatırımlarımızla 21 yıllık dönemde 2 bin 172 kilometrelik yolu hizmete açtık. Ülkemizin ulaştığı konforlu ve güvenli karayolu altyapısı sayesinde son 21 yılda ülkemizdeki araç sayısı yüzde 217, taşıt hareketliliği de yüzde 168 artmasına rağmen kazalardaki can kaybı yüzde 81 oranında azaldı. Akıllı ulaşım sistemlerini tesis etmek için Ulusal Akıllı Ulaşım Sistemleri Mimarisini oluşturduk. Hasdal-İstanbul Havalimanı arasında ilk deneme kesimini yapacağız. Hızlı tren hatları ile ülke genelinde 81 milyonun üstünde yolcuya hizmet verdik. 2028 yılına kadar demiryolu hat uzunluğunu 17 bin 11 kilometreye çıkartmayı hedefliyoruz. 2053 yılına kadar da demiryolu hat uzunluğunu 28 bin 600 kilometreye yükseltmeyi planlıyoruz. Bakanlık olarak şehir içi raylı sistem taşımacılığına desteğimiz de devam ediyor. 12 ilimizde toplam 922 kilometre şehir içi raylı sistem hattı işletilmektedir. Bunun 395 kilometresi de Bakanlığımızca yapılmıştır.”

Yerli ve milli elektrikli araç Togg’un artık yollarda olduğunu hatırlatan Uraloğlu, “Sadece son 6 ay içerisinde ülkemizdeki elektrikli araç sayısı yüzde 351 ve elektrikli araç şarj soketi sayısı yüzde 289 oranında arttı. Bu artışın ivmelenerek devam edeceğini öngörüyoruz. Elektrikli ve akıllı araç dönüşümü ile uyumlu, akıllı araç teknolojisi ve otonom sürüş sistemleri için gerekli mevzuatı oluşturmaya ve altyapımızı hazır hale getirmeye devam ediyoruz” şeklinde konuştu.

"Zengezur"un stratejik öneme haiz bir koridor olduğunu kaydeden Uraloğlu, "Bu koridorun hayata geçirilmesiyle birlikte kardeş Azerbaycan ile ülkemiz arasında güçlü bir altyapı bağlantısı daha kurulacaktır. Bu koridor ile gerek Azerbaycan’a gerek Türk Cumhuriyetlerine ve gerekse Uzak Doğu’ya doğrudan bağlantı sağlanacaktır. Ayrıca 2021 yılında hizmete aldığımız Filyos Limanı yıllık 25 milyon ton elleçleme kapasitesi ile Karadeniz hinterlandının en önemli uluslararası limanı oldu. Karadeniz doğalgazı arama ve çıkarma çalışmaları sırasında da Filyos Limanı Kanuni ve Fatih Sondaj Gemilerinin yanı sıra sismik arama ve tarama gemilerine de ev sahipliği yapıyor. Yapım çalışmaları devam eden Rize İyidere Lojistik Limanımızda ülkemizin küresel bir lojistik üs olması hedefi için atılmış büyük bir adımdır" diye konuştu.

6 Şubat depremlerinin ardından yapılan çalışmalara ilişkin Bakan Uraloğlu, “Karayollarında, demiryollarında, havalimanlarında ve limanlarda oluşan hasarlar acil müdahalelerle giderilmiştir. Deprem bölgesinde bulunan 9 adet havalimanımızı afet lojistiğinde etkin ve hızlı bir şekilde kullanarak 720 bin vatandaşımızı bölgeden tahliye ettik. Deprem Konutları Bağlantı ve Rezerv alanlarının 180 kilometre uzunluğundaki bağlantı yolları ile altyapısı, Bakanlığımız tarafından yapılmaktadır. Çalışmalarımıza yoğun bir şekilde devam etmekteyiz. Bu işlerin toplam proje bedeli 15 milyar lira seviyesindedir. İlave olarak Sağlık Bakanlığının talebi doğrultusunda Defne, İskenderun ve Antakya Acil Durum Hastanelerinin bağlantı ve iç yollarında da çalışmalara başlanılmış olup, Defne Acil Durum Hastanesinin BSK imalatları tamamlanmıştır. Bir kez daha depremde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, ailelerine ve halkımıza başsağlığı diliyorum” ifadelerini kullandı.

Yumaklı: "2002 yılında 25.1 milyar dolar olan tarımsal hasılamızı, 2022 yılında yüzde 133 artışla 58.6 milyar dolara yükselttik"

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı ise üreticinin yoğun emeği ve yürüttükleri etkin politikalar sayesinde; tarım ve orman sektörünün son 20 yılın 16’sında büyüme gösterdiğini kaydederek, “2002 yılında 25.1 milyar dolar olan tarımsal hasılamızı, 2022 yılında yüzde 133 artışla 58.6 milyar dolara yükselttik. Tarımsal Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla bakımından Avrupa’da lideriz, dünyada ise ilk 10 içerisinde yer almaktayız. Aynı dönemde ihracatımızı 3.8 milyar dolardan, 7.9 katına çıkararak 30 milyar dolara ulaştırdık. Son 21 yılda 95 milyar dolar dış ticaret fazlası verdik. Son 20 yılda; tarla bitkileri üretiminde, yüzde 22 artışla 70.5 milyon tona, meyvede, yüzde 89 artışla 26.8 milyon tona, sebzede, yüzde 22 artışla 31.6 milyon tona ulaştık. Diğer taraftan, sertifikalı tohum üretimimizi 9.4 kat artışla 1.4 milyon tona çıkardık. Bugün 97 ülkeye tohum ihracatı yapıyoruz. Ayrıca hayvan varlığımızı; büyükbaşta yüzde 68 artışla 16 milyon 687 bine, küçükbaşta yüzde 67 artışla 53 milyon 274 bine, kanatlıda yüzde 46 artışla 367 milyon adede, arılı kovanda yüzde 114 artışla 9 milyon adede çıkardık” diye konuştu.

Yumaklı, tarımsal desteklerin artığına dikkat çekerek, “Üreticimizi destekliyoruz, desteklemeye de devam edeceğiz. 2003-2023 döneminde çiftçilerimize günümüz fiyatlarıyla 866 milyar lira destekleme ödemesi yaptık. Hububat üreticilerimize ayni olarak ödenen mazot ve gübre desteklerini, geçen yıl yaptığımız gibi öne çektik ve Ekim ayında Ziraat Bankası kartlarına 11.2 milyar lira tanımladık. Kırsal kalkınma, Bakanlığımızın önemli politika alanlarından biridir. 2006’dan bugüne kadar; 93 binden fazla projeyi destekledik. 267 bin kişiye istihdam sağladık. 95 milyar lira hibe verdik. Desteklerimizde kadınları, gençleri ve üretici örgütlerimizi önceliklendiriyoruz. IPARD-3 programını da yakın zamanda yeni desteklerle başlatıyoruz. 42 ilimizde uyguladığımız destek programını, 81 ilimizin tamamına yaygınlaştırıyoruz” dedi.

Yumaklı, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

“Ülkemizin gıda arz güvenliğini sağlamanın yanında, sağlıklı ve güvenilir gıda için de 7 gün 24 saat çalışıyoruz. 2023 yılında bir milyon 215 bin gıda denetimi gerçekleştirdik. Planlı ve rutin denetimlere ek olarak, farklı sektörlerde, her ay, tüm Türkiye’de ’Eş Zamanlı Denetim Programı’ uyguluyoruz. Zirai ilaç kullanımını azaltmak için biyolojik ve biyoteknik mücadeleyi destekliyoruz. Bu kapsamda 2023 yılı desteklerini yüzde 100 artırdık. Ayrıca ülkemizde 7’si bu yıl olmak üzere, 223 zirai ilacın satış ve kullanımını da yasakladık. Hayvan hastalıklarıyla mücadelemiz de aralıksız devam ediyor. 2023 yılı içerisinde toplam 58 milyon doz şap aşısı ürettik ve 40 milyon dozunu uyguladık. Azerbaycan’a 9 milyon doz şap aşısı ihraç ettik. Hayvan aşı ve ilaçlarının testleri ile kalite kontrollerinin yapılacağı, uluslararası nitelikte, akredite ve entegre Veteriner Tıbbi Ürün Kontrol Merkezini kuruyoruz. Bu sayede, yerli ve milli aşı üretimini artırarak hayvan hastalıkları ile etkin mücadele edeceğiz. Hayvan hareketlerinin denetlenmesi için, Veteriner Yol Kontrol ve Denetim İstasyonlarının ilkini Erzurum’da açtık. Elazığ ve Mersin istasyonları için çalışmalarımız devam ediyor.”

Yumaklı, Araştırma Kurumlarında tarla bitkilerinde 953, bahçe bitkilerinde bin 27 yerli ve milli tohumluk çeşidi geliştirdiklerini belirterek, “Ülkemizde üretilen sertifikalı tohumluk çeşidinin yüzde 40’ı, bu tohumlardan oluşmaktadır. Ata Tohumu Projesi kapsamında, farklı türlerde 37 yerel çeşidi, araştırma enstitülerimiz adına tescil ettik ve koruma altına aldık. Ar-Ge çalışmalarımızla, et ve yumurta tavukçuluğunda yerliliği artırıyoruz. Yumurta tavukçuluğunda 4 damızlık hat geliştirdik. Et tavukçuluğunda ise hat geliştiren 4 ülkeden biriyiz. Tarımsal üretimin geleceğinin teminatı olan 318 bin genetik materyali, gen bankalarımızda koruyoruz. Küresel iklim değişikliğinin etkilerini her geçen gün daha fazla hissettiğimiz bir dönemdeyiz. Bunun için; kuraklığa, soğuğa ve hastalıklara dayanıklı tohum çeşitleri geliştiriyoruz. Bu bağlamda, 63 tohumluk çeşidi geliştirdik ve çiftçilerimizin hizmetine sunduk. Tarımsal kuraklığın dijital ortamda izlenmesi amacıyla devam eden Ar-Ge projemiz, 2024 yılının Mart ayında tamamlanacaktır” ifadelerini kullandı.

Ormanların Türkiye’nin akciğerleri olduğunu ifade eden Yumaklı, “Karbon yutak alanı olan ormanlarımızı koruyor, topraklarımızı yeni fidanlarla buluşturmaya devam ediyoruz. Son 21 yılda 5.9 milyon hektar alanda, 7 milyar tohum ve fidanı toprakla buluşturduk. 2002 yılında 20.8 milyon hektar olan orman alanımızı, 2022 yılında 23.2 milyon hektara ulaştırdık. Ağaçlandırmada Avrupa’da birinci, dünyada dördüncüyüz. Orman köylümüzü yüzde 20’si hibe, geri kalanı faizsiz olmak üzere ORKÖY kredisiyle destekliyoruz. Bu kapsamda 11 bin aileye 1.2 milyar lira destek verdik. Ormanlarımızı 10 insansız hava aracımız ve 776 kulemizle 24 saat gözetliyoruz. Yapay zekâ ve ileri teknolojiyle, hem orman yangınlarına müdahale süresini azaltıyoruz, hem de yangın söndürme çalışmalarının sevk ve idaresinde etkinliğimizi artırıyoruz. Orman yangınlarıyla mücadelemizi, rezerv güçler dâhil 100 helikopter ve 24 uçakla sürdürüyoruz. Orman yangınlarıyla mücadelede İHA kullanan, Avrupa’da ilk, dünyada ikinci ülkeyiz. Kara filomuzun kapasitesini artırarak; arazöz sayısını bin 560’a, ilk müdahale aracını 2 bin 453’e, iş makinesini 786’ya çıkardık. Helikopterlerin ve arazözlerin, kolay ve çok hızlı su ikmali yapabilmesi için, ülke genelinde 4 bin 630 yangın havuzu ve göleti inşa ettik. Yangına ilk müdahale süremizi, son 20 yılda 40 dakikadan 11 dakikaya düşürdük. Yangınlardan zarar gören ormanlarımızın rehabilitasyonu ve yanan alanların tekrar ormanlaştırılması için, yıl içerisinde ağaçlandırma çalışmaları yapıyor, tohum atılmayan, fidan dikilmeyen yanmış alan bırakmıyoruz” şeklinde konuştu.

Yumaklı, konuşmasını şöyle tamamladı:

“Tarımsal üretim planlaması kapsamında; üç yıllık üretim planlarının yapılmasına yönelik; 81 ilde üreticiler, üretici temsilcileri, sivil toplum kuruluşları, kamu ve üniversitelerin yer aldığı teknik komiteleri kurduk. Süreci, katılımcı bir anlayış ve ortak akılla yürütüyoruz. Yeni sistemi, 2024-2025 üretim sezonunda tüm unsurlarıyla uygulamayı hedefliyoruz. Üretim planlamamızın önemli araçlarından biri olan sözleşmeli üretimin yaygınlaştırılması için gerekli düzenlemeleri yaptık. Bu kapsamda; tüm tarafları güvence altına alan tip sözleşmeler hazırladık. Sözleşmeli Üretim Kayıt Sistemi kurduk. Tarafların riskini azaltmak için sigorta şartı getirdik. Anlaşmazlıkların hızlı ve etkin çözüme kavuşturulması için, arabuluculuk sistemini oluşturduk. Kayıtlılığı artırmak için, Çiftçi Kayıt Sisteminde değişiklik yaptık. Mülkiyet ve miras sorunları sebebiyle kayıt olamayan çiftçilerimize, sisteme kayıt imkânı sağladık. İşlenmeyen tarım arazilerini de üretime kazandırıyoruz. Üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen arazilerin, kira bedellerinin arazi maliklerine ödenmesi koşuluyla, tarımsal üretim amaçlı kiralanmasını sağlayacağız.”